Pouco antes da caída do Imperio romano, no século V da nosa era, chegou á Gallecia unha tribo centroeuropea que resultou ser a dos suevos. Esta xente veucá península ibérica fuxindo de Atila, rei dos humos. Ante tal amenaza, os suevos, guiados por Hermerico, atavesaron a Galia e entraron na península. A lingua xermánicaque falaban aqueles inmigrantes non foi polo visto obstáculo para esta relación
Uns anos antes da Era cristiá, Décimo Xunio Bruto,procónsul de Roma , subiu por terraslusitanas coa idea de conquinstar a Gallecia. Primeiro, debeu convencer os seus lexionarios para que cruzasen o río Limia, que tiña sona de facer perder a memoria de quen o atravesase. Chamábano Río do Esquecemento. Roma porfiou na conquista da Gallecia. Tiña moito interes no ouro galego, así que mandou outro exercito ás ordenes do famoso Xulio César.
No ano 711un exercito musulmán atravesou o estreito de Xibraltar e acabou co reino visigodo. Os árabes ocuparon toda a península menos a Gallecia e algunas zonas do norte. Seica o clima húmidodestas terras non lle sentabn ben a aquelas xentes orintais . Gallecia estuvo durante un tempo gobernada por bispos e señores feudais.
No ano 812 ocorreu un suceso extraordinario. O bispo de Iria, Teodomiro, seica viu unhas estreliñas escintilando nun campo e dixo que alí estaba o satego do ápostol Santiago.
A mediados do século XI Galicia sufriu varios ataques viquingos. Estes avanzados navegantes tiñan moito perigo, porque eran quen de meter os barcos até o fondo das rías e subieren polos ríos arriba para saquear as aldeas e vilas do interior. As tropas dos bispos e señores feudais queimábanlles os barcos e facíanos sufrir, máis os viquingos eranteimosos e tornaban pronto. Foi o caso de Olaf, o que chegaria a ser san Olaf, patrón de noruega. Este santo home lanzou a súa escudura contra Fetlafjord e Seljepollar - Betanzos e A Guarda na fala viquinga-. O ataque foi tan violento que mesmos os poetas escandinavos cantaron así o suceso: Na décimo primeira batalla O rei tinguin Fetlafjord de sangue Con dentes de lobo, E alí morreron moitos homes.
Ano 1065 as campás de Compostela repeniciaron bulideiras anunciándolle ao pobo a coroación do rei García. O seu reinado finou aos 5 anos . Os irmans do rei enganáronno e encerrárono nun cabozo de León, onde o coitado morreu. Foi rei de Galicia e Portugal. Era fillo do gran rei Fernando. Foi capturado con astucia polo o seu irmán, morreu en prisión. Era mes de abril de 1090.
No século XI chegaron a galicia os monxes de Cluny, coñecidos como cluniacenses. Nas vilas estableceronse os freires das ordes mendicantes, fraciscantes e dominicanos, que vivían da esmola. Ademais dos mosteiros de homes, fundáronse naquela época en Galicia conventos de mulleres, como o das clarisas
O ano 1090, morto o rei García, unha muller puxo na súa real cabeza a coroa de Galicia: dona Urraca. Á raiña dona Urraca sucedeuna o seu fillo Alfonso Reimúndez, no que si confiaba Xelmirez. Xelmirez era Diego Xelmirez poderoso arceobispo de Compostela, e quen non estaba a ben con dona Urraca, porue a via pouca interesada coas cousas de Galicia . Alfonso Reimúndez foi coroado rei de Galicia, León e Castela e, por ser rei de distintos reinos, tomou o título de emperador, co nome de Alfonso VII
Na Idade Media era habitual amenizar os banquetes que se celebran nos castelos con diversos espectaculos de cico, danza e música. Porén, a actuación mais agrada polo público. A xente das vilas e tamen das aldeas, cansas das inxusticias e abusos dos señores feudais, organizáronse en xuntas, coñecidas com Irmandades. As guerras irmandiñas deixaron a Galicia moi debilitada,ocasión que abroveitaron Isabel e Fernando, reis de Casatela e Aragón, coñecidos como reis Catolicos, para a someter
No fin da Idade Media os portos galegos, como o de Pontevedra ou da A Coruña, tiñan moita activiadade comercial. Moitos mariñeiros galegos participaron nestes emperesas. Un deles, o pontevedrés Xoán Novoa, embarcou ás orde do rei de Portugal.
Nos séculos XVI e XVII aínda había vir Drake e os piratas turcos asaltar as costas galegas, mais daquela xa non existía Xelmirez
As patacas tamén non eran coñecidas en Europa até que as truxeron os barcos de América . Os primeiros en se interesarnelas foron os das montañas do interior, máis, na fin do século XVII,xa todo o mundo botava patacas. Moita xente quedou sen traballo e tibo que emigrar por a abundacia de millo e patacas.
O millo non foi coñecido en Europa até que o trouxeron os barcos que viñan de América. Este cereal,xunto ás patacas, era o alimento básico dos dos pobos americanos, que xa o cultivaban dende a Prehistoria. Os galegos interensáronse nel no século XVII. Os hórreos houbo que amplialos, os máis ricos fixéronos longuísimos, como o de Carnota, que mide máis de trinta metros.
A mala situción económica que padecía Galicia obrigou a mita xente a emigrar. A emigración comenzou xa no século XVIII e había durar até a metade do XX. Os emigrantes do XIX marchaban a América, principalmente a Cuba e á Arxentina. Os barcos saían dos portos de Coruña e Vigo. Os emigrantes, mulleres e homes,facíanos traballos máis duros. Moitos traballaron na zafra, recollendo cana de azucre, ou nos cafeis. Outros anduvieron de criados ou de serenos e algún alistáronse nos exércitos daqueles países para non morrer de fame. A xente a causa do clima, ao que non estaban afeitos, moitos deles enfermaban de cólera. Algúns emigrantes que consegiron fuxir da miseria montaron negocios e chegaron a facer fotuna. Adegas, ferretarías ou tabernas eran os negocios mais habituais. Unha vez acadada a esta posición, levaban para alá os familiares que quedaran en Galicia. Fundaron Centros galegos para manter viva a cultura e a lingua e fixeron hospitais para emigrantes. Edificios como o antigo centro da Habana, en Cuba, reflicten ben aquela puxanza. Cando estes emigrantes ricos rregresaban a Galicia, a xente chamáballes americanos.
No albor do século XVIII Galicia vivía aínda na escuridade total. Xa levaba séculos a cegas, os coñecidos como Séculos Escuros, aqueles que principiaron a cabeza de Pardo de Cela rodaba polas táboas do cadafalso. Os ilustrados galegos máis sobranceiros foron o padre Feixoo, o padre Sarmiento, Cornide de saavedra e Reimundo Ibáñez.
En 1808 Napoleón, o emperador francés, puxo a seu irman Xosé no trono de España. Xose foi un rei de ideas modernas, semellantes ás que defendían os ilustrados. Por iso mesmo, bispos nobres, fidalgos non o querían nin en pintura. Napoleón en persoa tivo que vir socorrer a seu irmán. O seu exército , ao mando do xeneral Soult, entrou por Pedrafita os primeiros días de xaneiro de 1809e, despois de vencer os inglesesna batalla de Elviña, ocupou Galicia.
Por estes anos, na metade do século XVI, Galicia foi dividida en catro provincias: A Coruña, Lugo, Ourense e Pontevedra. De paso,cada provincia foi repartida en concellos.
As ideas ilustradas foron entrando devagar na cabeza da xente. En 1812 os liberáis galegos - que defendían esas ideas- reunironse en Cádiz, xuntoa representantes doutras partes do Reino de España, e redactaron una constitución. Nela recoñecíanse por vez primeira os dereitos dos cidadáns. Mais en 1814 regresou a Madrid Fernando VII, que estivera presa en Francia por Napoleón, e o primeiro que fixo foi abolir a Constitución. Tornaba o absolutismo: o rei manda sen contar con ninguén. Fernando VII tivo que xurar de mala gana a Constitución.
Coa pesca da sardiña xurdiron certos problemas, por mor dos conserveiros cataláns, empresarios que xa andaban por aui dende o século XVIII. Os cataláns seica utilizaban o arrastre para pescar a sardiña, arte que, segundo os mariñeiros galegos, estrajaba o fando do mar. Porén, no século XIX os cataláns abriron fábricasa de conserva que deron emprego a moita xente, nomeadamente mulleres
No século XIX a maioría do pobo vivía do campo ou do mar, mais xa comezaban a aparecer as primeiras industrias. Na ría de Vigo xurdiron estaleiros grandes, capaces de construír barcos de ferro, como La Vulcana de J.Barreras.Na Curuña , tamén o estado abriu a fábrica de tabacos, onde traballaban preto de catro mil mulleres. En 1880 xurdiron as primeiras compañias eléctricas, como Sociedad General Gallega de Electricidad. Tamén se fundaron os primeiros bancos, como o Banco da Coruña. O primeiro traxecto de camiño de ferro foi o de Santiago- Porto de Carril, contruído en 1873. En 1883 inaugurouse a liña A Coruña-Monforte de Lemos-Palencia,e en 1885, a de Vigo-Ourense-Monforte de Lemos A xente nas suas horas libres traballaban no campo. Para facerlle fronte a esta xplotación capitalista, a clase obreira uniuse en asociacións políticas e sindicatos. As primeiras asociacións de obreiros naceron xa rematando o século XIX. No principio do século XX naceron os primeiros sindicatos, como CNT e UGT.
No século XIX algunas galegas e galegos abriron ben os ollos e os oídos e decatáronse de que o seu pobo tiña una lingua e una cultura moi ricas, a pesar de tantos séculos de imposición do castelán. Os que razoaban sin ter que depender do gobernó de Madrid eran coñecidos como galeguistas. Unha das primeiras persoas en pensar deste xeito foi Rosalía de Castro. Co libro Cantares Gallegos. Os primeiros galeguista sforon os provincialistas e non querían que Galicia dividida en catro provincias , como fixera Madrid, senón mater unido o antigo Reino. O máis sobranceiro deles foi Antolín Farlado. En 1846 estes galeguistas participaron nun levantamento militar dirixido polo comandante Solís. No século XX as ideas galeguistas callaron aínda máis. O xornalista Antón Villar Ponte fundou na Coruña as Irmandades da Fala para defender a lingua galega . Estes galeguistas, homes e mulleres, foron os primeiros nacionalistas, pois entendían Galicia como una nación capaz de se gobernada por si mesma. Castelao e Alexandre Bóveda, xunto a outros,fundaron o Partido Galeguistas, cixo obxetivo principal era conseguir o autogoberno de Galicia. Bóveda foi ademais un dos redactores do primeiro Estatuto de Galicia.
O 18 de xuño de 1936 foi un mal día para Galicia. O xeneral Franco deu un golpe de estado contra a República, que fora instaurada democráticamente cinco anos antes, tras as eleccións municipais do 14 de abril de 1931. En Vigo, un capitán golpista disparou contra a xente na Porta do Sol. No Grove, os vecinos enfrontáronse a una columna de artillería motorizada. En Sarria, o alcade defendeu o Concello da Guarda Civil, que nalgúns lugares se puxera do bando dos golpistas. En Tui, obreiros e labregos, mulleres e homes, minaron a estrada para impediren o paso dos soldados de Franco. A pesar da resistencia que moita xente lle puxo ao golpe, Galicia caeu logo nas gadoupas dos franquistas . A represión estudense por todaaas as partes. Os golpistas buscaban naas casas a xente que sssse lles resistía, sacában áas estradas e fusilábana alí mesmo, nas gavias. Moitas galegas e galegos tiveron que fuxir a outros países, como México, a Arxentina ou o Uruguai, para non caer nas súas poutas. Alexandre Bóveda, que participara na redacción do Estatuto de Galicia, e por iso fusilado en Pontevedra o 17 de agosto 1936. En 1939 acabou a guerra. Coa victoria dos golpistas, Galicia quedou baixo a dictadura do xeneral Franco. Desapareceron as liberdades dos cidadáns. O Estatutode Autonomía non chegabaa poñerse en práctica. O galego foi prohibido e moitas galegas e galegos perseguidos. As galegas e galegos que fuxirian a América mandaban, agachados, libros que se editaban alá, como Semprre en Galiza, de Csatelao. En Galicia os comunistas e outros demócratas reuníanse na clandesrinidade para loitaren contra a dictadura de Franco. En 1972, a clase obreira de Vigo e Ferrol botouse á rúa para protestar contra a dictadura. Dous traballadores dos estaleiros ferroláns, Amador e Daniel, morreron por disparos da policía na ponte das Pías. No medio das loitas, naceu o Sindicato Obreiro Galego, do que máis trade sairía a CIG. O 20 de novembro de 1975 Franco morreu e volveu a dictadura. Na Constitución dde nacinalidade historíca e pouco depois foi aprobado un novo Estatuto de Galicia. As acampadas que ao longo de 2011 houbo en varias prazas de Galicia esixindo democracia verdadeira son una proba de que as cousas non van ben.
Os castros foron as primeira aldeas de galicia os máis vello teñen 2.700 anos . Estes pobados ocupaban narmalmente as partes altas do terreo seguro que para recibir mellor luz do solb e ter vitas sobre o contorno ainda que tamen o había ao pé do mar, como o de Bargoña. Aos castrexios gustaban pintar as suas casa de cores azul,ocreou branco. Tamen pra darse a coñecer decian primeiro o seu nome e despois o do seu castro. A súa alimentación era: manteiga, pan de landras, porco bravo, cervo, peixe e marisco. Beber bebían cervexa, ademais de auga claro. As súas actividades principais eran a caza, a pesca, marisqueo e agricultura . Como comerciantes xa empezarón a comerciar con outros pobos do Mediterranio e probablemente coas illas británicas.
Do neolítico fai uns 5.000 anos, eran descendentes daqueles homes e mulleres nómades fixeronse sedentarios. Deuselles por cismar no máis alá e enton cando empenzan a gravar petróglifos nas pedras e a enterra a os mortos en mámoas. Neste tempo inciaronse certos costumes como os que mantemos hoxe en día a rapa das bestas ou a dos cambios de estacións por exemplo a primaveira (hoxe o entroido) etc
500.000 A.C
We'd love to hear from you. Please send questions or feedback to the below email addresses.
Before contacting us, you may wish to visit our FAQs page which has lots of useful info on Tiki-Toki.
We can be contacted by email at: hello@tiki-toki.com.
You can also follow us on twitter at twitter.com/tiki_toki.
If you are having any problems with Tiki-Toki, please contact us as at: help@tiki-toki.com
Close